सोमवार, ७ ऑगस्ट, २०२३

देव आणि भक्त

Victim या तमिळ चित्रपटाची सध्या चर्चा सुरू आहे. तथागत बुद्धाच्या मूर्तीवर एका शेतकऱ्याची मुलगी चढते. तो मुलीला तसे करू नये म्हणून सांगतो, तेव्हा ती प्रश्न करते - बुद्धाने तर देव नाही असे सांगितले आहे नं? मग तुम्ही त्याला देव का मानता? या विषयाची चर्चा रंगते आहे. या प्रसंगाचा एक व्हिडीओ एका राजकीय नेत्यानेही ट्विट केला आहे. त्यामुळे चर्चा आणखीन खमंग होते आहे. चित्रपटातील दृश्याचे आणि त्या मुलीच्या तोंडच्या मताचे समर्थक आणि विरोधक दोन्ही आहेत. खुद्द बौद्ध मतानुयायी लोकांमध्येही विरोध आणि समर्थन असे दोन पक्ष आहेत. मतमतांतरे व्यक्त होत आहेत.

इथे प्रश्न हा आहे की एखाद्याला देव मानले तरच त्याचा आदर करायचा का? मोठी, मार्गदर्शक व्यक्ती म्हणून आदर करायला नको का? बुद्धाने देव नाकारला म्हणून त्याच्या मूर्तीवर चढणे कसे समर्थनीय होऊ शकेल? पण सध्या जमाना समानतेचा आहे. परंतु एक गोष्ट लक्षात घेतली जात नाही की, पायथा आणि शिखर हे दोन्ही हिमालय म्हणून एक असले तरीही; पायथा आणि शिखर म्हणून ते वेगळेच असतात. माणूस म्हणून सगळे एकच असले तरी व्यक्ती म्हणून सगळे वेगळे असतात. ब्रम्ह म्हणून सगळं अस्तित्व एक असलं तरीही प्रत्येक आविष्कार वेगळा असतो. हाच विवेक. हा विवेक जागो.

अर्थात, संतांना अंगाखांद्यावर खेळवणारी विठुरायाची मूर्तीही आपल्या परिचयाची आहेच. पण भक्तीतील वात्सल्यभाव आणि समतेच्या नावाखालील अगोचरपणा यातला फरकही लक्षात घ्यायला हवाच. स्वतः विठू झाल्याशिवाय त्याच्या अंगाखांद्यावर बागडण्याचा अधिकार नाही प्राप्त होत.

- श्रीपाद कोठे

८ ऑगस्ट २०२२

कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:

टिप्पणी पोस्ट करा