मराठीसाठी संकल्प

 मराठी भाषा गौरव दिनानिमित्त करता येणारे संकल्प -

- लहान मुलांना शिकवताना हा dog, ही cat; याऐवजी कुत्रा, मांजर किंवा अगदी भू भू म्यांव हे सांगीन.

- फ्लॉवर कसा दिलाऐवजी फुलकोबी कशी दिली/ काय भाव; असे बोलीन.

- मला bore होण्याऐवजी कंटाळा येईल.

- लंच, डिनर वा ब्रेकफास्ट याऐवजी जेवण आणि नाश्ता करीन.

- माझं बुक स्टोर ऐवजी पुस्तकालय असेल.

- मला नेबर नसतील शेजारी असतील.

- मी व्यवस्थित कमवीत असल्यास वर्षाला हजार रुपयांची मराठी पुस्तके विकत घेईन.

- शुभेच्छा आणि धन्यवाद या शब्दांचा वापर करीन.

- जन्मदिवस वा सणवार वा अन्य प्रसंगी मराठीतून शुभेच्छा देईन.

- मराठी बोलताना, मराठीचा वापर करताना मला ओशाळल्यासारखं वाटणार नाही. त्यात कमीपणा वाटणार नाही.

- चारचौघात असताना मराठीबद्दल बाकीच्यांना काय वाटतं याचं दडपण मी घेणार नाही.

- रोजच्या वापरातल्या वस्तू, रोजचे घरातले वा बाहेरचे संवाद आग्रहाने मराठीत करीन. शब्द अडल्यास तो शोधेन आणि त्याचा वापर करत जाईन.

- मराठीचा वापर ही टिंगलटवाळी करण्याची, हसण्यावारी नेण्याची किंवा दुर्लक्ष करण्याची गोष्ट नाही हे स्वतःला कठोरपणे समजावेन.

- मराठीचा आग्रह धरताना टेबलला काय शब्द वापरायचा किंवा रेल्वे हेच वापरणं कसं योग्य इत्यादी प्रकारचे फाटे फोडून आशय भरकटवणार नाही.

- शक्य नसेल त्याचा नंतर विचार करेन आणि शक्य आहे त्याचा व्यवहार लगेच सुरू करेन.

- श्रीपाद कोठे

२७ फेब्रुवारी २०२३

राजभाषा दिनाच्या निमित्ताने प्रमाण भाषा व बोलीभाषा यांचा वादही होतो आहे. त्यावरील एका धाग्यावर व्यक्त केलेले माझे मत -

बोली भाषेतील अनेक शब्द प्रमाण भाषेत आहेत असे म्हणता आणि त्याचवेळी पुणेरी भाषा प्रमाण भाषा ठरवण्यात आली असा निष्कर्षही काढता. असे कसे? शिवाय सगळ्यांचा समावेश करायचा म्हणजे प्रत्येकातील काही स्वीकारले जाणार आणि काही वगळले जाणार. त्यामुळे न वा ण असा वाद करण्यात अर्थ नाही. शब्द जसा लिहिला जातो तसा उच्चार करावा हे तत्त्व स्वीकारलं जावं. बाकी वादावादी आणि वर्चस्व वगैरेत फारसा अर्थ नाही. आम्ही श्रेष्ठ किंवा आम्ही अन्यायग्रस्त हे दोन्ही टाकून दिलेलेच बरे.